Rok 1995 *** Czerwiec *** Numer 1
Ekslibris Krajoznawcy Bibliofila - Wyróżnienie kolekcjonerskie w PTTK I wzór |
Ankieta dotycząca kolekcjonerstwa wypełniana podczas CZAK-u w Ostrowcu Świętokrzyskim była w PTTK pierwszą od wielu lat próbą uzyskania opinii respondentów na ten temat. Uzyskano 65 odpowiedzi. Ankietę dołączono także do "Informacji ZG PTTK" z prośbą o przysyłanie odpowiedzi do Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK lub na adres domowy członka komisji odpowiedzialnego za sprawy kolekcjonerskie. Odpowiedziało 56 osób. Dodatkowo podczas Śląskiego Sympozjum Krajoznawczego w Głubczycach na temat: "Losy pogranicza polsko-czeskiego" uzyskano 29 odpowiedzi, co dało łącznie 150 odpowiedzi, za które bardzo serdecznie dziękujemy. Wyniki ankiety podajemy w innym miejscu. Bardzo cenna jest imienna deklaracja włączenia się w działalność społeczną na rzecz kolekcjonerstwa 47 osób (stan na 21 maja 1995 roku). Od wszystkich zainteresowanych chcemy uzyskać opinię na bardziej szczegółowe tematy dotyczące kolekcjonerstwa. Do uczestników CZAK-u, którzy wypełnili ankietę i deklarowali włączenie się do działalności, wysłano propozycje modyfikacji regulaminów odznak krajoznawczych z prośbą o ocenę i uwagi. Korespondencyjna forma być może rozpocznie działalność Korespondencyjnego Klubu Kolekcjonerów Krajoznawców. Chcemy z najbardziej aktywnych członków utworzyć Zespół do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK, który kontynuowałby działalność dawnej Podkomisji Kolekcjonerstwa Krajoznawczego. Przekazuję do ponownej oceny, w szerszym gronie, kolejną wersję zmodyfikowanych regulaminów odznak kolekcjonerskich. Proszę o szczegółowe uwagi lub przynajmniej drobną informację na widokówce, że ich brak. Oczekuję także propozycji do planu pracy Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK, który mam nadzieję niedługo powstanie.
Z krajoznawczym i kolekcjonerskim pozdrowieniem:
Henryk Paciej 45-221 Opole ul Chabrów 50/19
lub
Komisja Krajoznawcza Zarządu Głównego PTTK 00-075 Warszawa ul. Senatorska 11
Projekt zadań szczegółowych Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK
- Opracowanie wyników z ankiety dotyczącej potrzeb działalności programowej i organizacyjnej wśród kolekcjonerów.
- Odzyskanie materiałów z podkomisji kolekcjonerstwa a zwłaszcza dotyczących odznak kolekcjonerskich oraz stanu kolekcjonerów.
- Zmodyfikowanie regulaminów systemu odznak kolekcjonerskich.
- Doprowadzenie do wznowienia działalności referatu weryfikującego odznaki kolekcjonerskie.
- Propagowanie systemu odznak kolekcjonerskich:
- "Chomik" - dla młodzieży,
- "Plakietka zbiorów krajoznawczych",
- "Exlibris kolekcjonera bibliofila",
- "Kolekcjoner krajoznawca" - srebrna i złota.
- Propagowanie kolekcjonerstwa wśród młodzieży poprzez upowszechnienie odznak kolekcjonerskich.
- Rozważenie możliwości organizacji wystaw-giełd kolekcjonerskich, ogólnopolskich lub regionalnych.
- Rozważenie możliwości szkolenia sędziów wystaw-giełd kolekcjonerskich.
- Zainicjowanie działalności Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK w formie Korespondencyjnego Klubu Kolekcjonerów Krajoznawców.
- Doprowadzenie do reaktywowania klubu kolekcjonerstwa krajoznawczego PTTK "Chomik" w Lublinie, jako klubu wzorcowego dla podobnych klubów w terenie.
- Nawiązanie współpracy z Komisją Opieki nad Zabytkami ZG PTTK w sprawie wykorzystywania muzeów regionalnych PTTK jako bazy do organizacji wystaw i konkursów kolekcjonerskich.
- Sporządzenie zestawienia tytułów broszur kolekcjonerskich wydanych przez podkomisję kolekcjonerską i rozważenie możliwości kontynuowania takich wydawnictw.
- Aktualizacja spisu kolekcjonerów.
KRAJOZNAWCZE ODZNAKI KOLEKCJONERSKIE
R E G U L A M I N Y
Projekt modyfikacji poprawiony na dzień 1995.05.19
1. PRZEPISY OGÓLNE
1.1 Kolekcjonerstwo krajoznawcze jest atrakcyjną formą poszerzania wiedzy o kraju, jest też działaniem kulturotwórczym. Do rozwoju tego ruchu przyczyniają się odznaki kolekcjonerskie.
Komisja Krajoznawcza Zarządu Głównego PTTK ustanowiła system krajoznawczych odznak kolekcjonerskich, na który składają się:
- odznaka popularna "Chomik" dla młodzieży szkolnej,
- stopień podstawowy "Plakietka zbiorów krajoznawczych" i "Ekslibris krajoznawcy bibliofila",
- odznaka "Kolekcjoner krajoznawca" srebrna dla średnio zaawansowanych,
- odznaka "Kolekcjoner krajoznawca" złota dla zbieraczy o dużej aktywności i wyrobieniu specjalistycznym.
1.2 Ustala się, że na wystawach, pokazach, spotkaniach, giełdach wymiennych i innych imprezach kolekcjonerskich organizowanych przez PTTK może być eksponowany każdy zbiór o charakterze turystycznym lub krajoznawczym, jednakże o punkty sędziowskie i zaświadczenia dla przyznania odznak, a także o nagrody na imprezach centralnych mogą się ubiegać jedynie ci kolekcjonerzy, których zbiory odpowiadają wymogom zbioru krajoznawczego (zobacz. punkty 1.3 do 1.5 regulaminu oraz punkt 2 Zasad sędziowania imprez kolekcjonerskich).
1.3 Zbiorem krajoznawczym (kolekcją krajoznawczą) jest celowo opracowany zestaw przedmiotów wybranych przez kolekcjonera dla zobrazowania konkretnej myśli (idei), zagadnienia lub problemu wchodzącego w zakres krajoznawstwa. Zbiór powinien odznaczać się walorami estetycznymi. Walory naukowe, muzealne, artystyczne podnoszą wartość zbioru, ale nie są obowiązkowe, zaś wartość materialna (handlowa) przedmiotów nie ma znaczenia przy ocenie zbioru.
1.4 Za pomocą zbioru krajoznawczego można prezentować wyłącznie problematykę odnoszącą się do Polski lub Polaków (grupy lub pojedynczych osób) i spraw z nimi związanych. Powiązania te należy rozumieć w szerokim kontekście, np. związków historycznych, geograficznych, przyrodniczych, kulturowych.
1.5 Zbiory krajoznawcze dzielą się na klasy i grupy:
Pod względem formalnym rozróżnia się następujące klasy:
P) zbiorów powszechnych,
A) zbiorów autorskich.
Pod względem merytorycznym rozróżnia się następujące grupy zbiorów:
a) proste,
b) złożone,
c) otwarte,
d) zamknięte,
e) regionalne,
f) problemowe,
g) z motywem,
h) okolicznościowe.
Zbiór powszechny można stworzyć z przedmiotów wytworzonych przez naturę lub człowieka, które kolekcjoner znajduje na wycieczce, dostaje, wymienia czy kupuje.
Zbiór autorski obejmuje przedmioty wykonane wyłącznie przez kolekcjonera (np. publicysta gromadzi napisane przez siebie artykuły i książki, fotograf swoje zdjęcia, plastyk - rysunki itp.).
Zbiór prosty składa się z przedmiotów jednego rodzaju, np. tylko znaczki pocztowe lub tylko monety, publikacje, widokówki, plakaty, minerały itp.
Zbiór złożony powstaje z przedmiotów różnego rodzaju związanych tematycznie z treścią kolekcji, np. zbiór pt. "Warszawa" może składać się z książek o tym mieście, przewodników krajoznawczych, planów, widokówek, fotografii, wycinków prasowych i z wielu innych elementów.
Zbiór otwarty ma oznaczony początek, ale nie posiada granicy końcowej, np. zbiór znaczków pocztowych, zaczynający się od pierwszego znaczka polskiego i uzupełniany na bieżąco znaczkami, które się ukazują.
Zbiór zamknięty odznacza się ściśle określonymi granicami czasowymi lub rzeczowymi (np. zbiór poświęcony zabytkom architektury gotyckiej, znaczkom turystyki kajakowej w latach 1945-1985, albo dziełom jednego nieżyjącego twórcy). Pojęcia "zbiór zamknięty" nie należy mylić z pojęciem "zbiór pełny (kompletny) zawierający wszystkie eksponaty, które w zbiorze powinny się znajdować.
Zbiór regionalny jest poświęcony jednemu regionowi czy makroregionowi naszego kraju (np. Śląsk, Pomorze), województwu, gminie, miastu, wsi lub nawet pojedynczemu obiektowi
(np. Wawel, Łazienki, pałac w Wilanowie, statek "Dar Młodzieży" itp.)
Zbiór problemowy służy przedstawieniu jakiegoś działu krajoznawstwa polskiego (np. archeologii, architektury, roślin) lub wybranym zagadnieniom (np. architektura romańska w Polsce, polskie parki narodowe itp.)
Zbiór z motywem obejmuje przedmioty stanowiące lub zawierające wybrany przez kolekcjonera motyw (np. barwy narodowe, godło Polski, mapa Polski, syrenka, znak PTTK, orzeł, żubr, szarotka, liść dębu itp.).
Zbiór okolicznościowy składa się z przedmiotów, które wiążą się np. z jakimś dorocznym świętem, (np. 1 Maja, 11 Listopada, Boże Narodzenie), doroczną imprezą lub ważną rocznicą (np. 100-lecie turystyki polskiej, Światowy Dzień Turystyki).
2. ODZNAKA "CHOMIK"
2.1 Komisja Krajoznawcza Zarządu Głównego PTTK ustanowiła odznakę "Chomik" w celu zachęcenia młodzieży szkolnej, zwłaszcza zrzeszonej w SKKT PTTK, do gromadzenia, opracowywania i wystawiania swych zbiorów krajoznawczych, co ma przyczynić się do pogłębienia wiedzy o kraju.
2.2 Ubiegający się o odznakę powinien przedstawić zbiór złożony z dowolnie wybranych przedmiotów wiążących się z turystyką i krajoznawstwem. Mogą to być na przykład: fotografie, pocztówki, znaczki pocztowe, etykiety zapałczane, foldery, przewodniki, mapy i inne wydawnictwa, znaczki, plakietki oraz proporce z imprez i obiektów turystycznych, bilety na przejazd środkiem lokomocji i do muzeów, przedmioty sztuki ludowej, próbki skał i minerałów, a także inne pamiątki z wędrówek. Prezentowane eksponaty powinny być ułożone zgodnie z dowolnie wybranym tematem, jak np. moja miejscowość i jej okolice, budownictwo zabytkowe i współczesne, , wydarzenia historyczne, słynni Polacy, przyroda, jej ochrona itp.
2.3 Odznaka "Chomik" może być przyznana za zbiór wystawiony na dowolnej imprezie krajoznawczej lub kolekcjonerskiej. Nie wymaga się, aby uzyskał on określoną liczbę punktów sędziowskich, musi jednak być nagrodzony lub wyróżniony. Oceny dokonuje zespół wyznaczony przez organizatorów imprezy, w którym powinien być przynajmniej jeden instruktor krajoznawstwa.
2.4 Tryb nadania odznaki określa punkt 5.3
3. PLAKIETKA ZBIORÓW KRAJOZNAWCZYCH
3.1 Komisja Krajoznawcza Zarządu Głównego PTTK wprowadziła następujące zasady przyznawania "Plakietki zbiorów krajoznawczych", Ma ona zachęcać krajoznawców do systematycznego gromadzenia, opracowywania i wystawiania swoich zbiorów. Kolekcjoner powinien ukierunkować swoje zainteresowania, pogłębiać wiedzę krajoznawczą i coraz lepiej poznawać wybrane dziedziny krajoznawstwa albo regiony ojczystego kraju.
3.2 Ubiegający się o "Plakietkę zbiorów krajoznawczych" powinien przedstawić zbiór odpowiadający wymogom zawartym w punktach 1.3 do 1.5.
3.3 "Plakietka" może być przyznana za zbiór znajdujący się w posiadaniu kolekcjonera lub wystawiony na dowolnej imprezie krajoznawczej bądź kolekcjonerskiej. Nie wymaga się, aby uzyskał on określoną liczbę punktów sędziowskich, musi być jednak nagrodzony lub wyróżniony. Oceny zbiorów dokonuje dwóch instruktorów krajoznawstwa, którzy posiadają "Plakietkę zbiorów krajoznawczych".
3.4 "Plakietkę" przyznaje się także za kolekcję publikacji krajoznawczych (książki naukowe i popularnonaukowe o tematyce interesującej krajoznawcę, przewodniki, foldery, czasopisma naukowe, popularnonaukowe, albumy, mapy, plany miast, wycinki prasowe itp.). Kolekcja musi odpowiadać wymogom punktów od 1.3 do 1.5. Kryterium stanowi kompletność zbioru. Zwłaszcza przy temacie o bogatej literaturze w prezentowanych zbiorach powinny znajdować się wszystkie podstawowe pozycje wydane po roku 1944-1945. Temat, którego dotyczy niewielka liczba prac, w zbiorze powinien znaleźć się komplet wydawnictw współczesnych. Dodatkowym walorem są pozycje z okresu międzywojennego i dawniejsze. Ubiegający się o przyznanie "Plakietki" za kolekcję publikacji krajoznawczych otrzymuje równocześnie "Ekslibris krajoznawcy bibliofila".
3.5 "Plakietkę" można zdobywać wielokrotnie za zbiory różniące się od siebie problematyką lub formą opracowania. Wyróżniony kolekcjoner za kolejne zbiory otrzymuje stosowne dyplomy do "Plakietki".
3.6 Tryb nadawania "Plakietki" określa punkt 5.3.
3.7 Z dniem wejścia w życie niniejszego regulaminu utraciły moc obowiązujące uprzednio regulaminy "Plakietki zbiorów krajoznawcy" oraz "Ekslibris krajoznawcy bibliofila". Zdobyte dawniej "Plakietki" i "Ekslibrisy" zachowują swą ważność.
4. KOLEKCJONER KRAJOZNAWCA
4.1 Komisja Krajoznawcza Zarządu Głównego PTTK ustanowiła odznakę "Kolekcjoner Krajoznawca" srebrną i złotą. Ma ona zachęcać do podnoszenia wartości swych zbiorów krajoznawczych lub opracowania nowych o wysokim poziomie krajoznawczym i kolekcjonerskim. Ma także na celu pozyskanie do współpracy kolekcjonerów - popularyzatorów zbieractwa krajoznawczego oraz autorów prac metodycznych i popularyzatorskich.
4.2 Ubiegający się o odznakę może przedstawić do wyróżnienia zbiór odpowiadający wymogom punktów od 1.3 do 1.5.
4.3 Odznaka srebrna "Kolekcjoner Krajoznawca" może być przyznana za zbiór wyróżniony poprzednio "Plakietką zbiorów krajoznawczych" lub "Exlibrisem krajoznawcy bibliofila", jeśli po ich otrzymaniu był jeszcze co najmniej dwukrotnie wystawiany na centralnych imprezach krajoznawczych lub imprezach kolekcjonerskich organizowanych przy współpracy Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich Komisji Krajoznawczej ZG PTTK albo w porozumieniu z nim. W tym przypadku zbiór musi uzyskać dwukrotnie co najmniej 18 punktów lub jednokrotnie co najmniej 21 punktów sędziowskich. W każdym przypadku w składzie jury musi być co najmniej jeden sędzia ustanowiony przez Zespół do Spraw Kolekcjonerskich albo osoba upoważniona przez ten Zespół do sędziowania. Odznakę przyznaje się także: - za zdobycie trzech "Plakietek zbiorów krajoznawczych", - za co najmniej trzykrotne wykorzystanie zbioru w działalności szkoleniowej lub popularyzującej kolekcjonerstwo krajoznawcze.
4.4 Odznaka złota "Kolekcjoner Krajoznawca" może być przyznana posiadaczom srebrnego stopnia tej odznaki, jeśli po jej otrzymaniu zbiór był jeszcze co najmniej czterokrotnie wystawiany na imprezach krajoznawczych szczebla centralnego lub na imprezach kolekcjonerskich organizowanych przy współudziale Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK lub w porozumieniu z nim. Zbiór taki musi czterokrotnie uzyskać co najmniej 18 punktów lub trzykrotnie co najmniej 21 punktów sędziowskich. W każdym przypadku w składzie jury musi być co najmniej jeden sędzia ustanowiony przez Zespół do Spraw Kolekcjonerskich albo osoba upoważniona przez ten Zespół do sędziowania. Odznakę przyznaje się także:
- za zdobycie pięciu "Plakietek zbiorów krajoznawczych",
- za co najmniej siedmiokrotne wykorzystanie zbioru w działalności szkoleniowej lub popularyzującej kolekcjonerstwo krajoznawcze oraz za wygłoszenie odczytu bądź referatu omawiającego zagadnienia merytoryczne, techniczne lub propagandowe z zakresu kolekcjonerstwa krajoznawczego; tekst referatu, publikacji winien być dołączony do wniosku o nadanie odznaki,
- za napisanie i opublikowanie trzech artykułów lub książki na tematy związane z kolekcjonerstwem krajoznawczym, o ile teksty zostaną dołączone do wniosku o nadanie odznaki.
4.5 Tryb nadania odznaki określa punkt 5.3.
5. PRZEPISY KOŃCOWE
5.1 Komisje Krajoznawcze PTTK, ewentualnie przy współudziale innych komisji, a także instytucji, organizacji kulturalnych, oświatowych, młodzieżowych powinny organizować pokazy, wystawy, spotkania, giełdy wymienne i inne imprezy krajoznawczo-kolekcjonerskie. Najlepsze zbiory powinny być eksponowane na wystawach w czasie ważniejszych imprez krajoznawczych (zwłaszcza na Centralnym Zlocie Krajoznawczym - CZAK i w czasie Dni Turystyki), a także ogólnopolskich zjazdów, sesji, zlotów itp.
5.2 Komisje Krajoznawcze PTTK powinny powołać spośród instruktorów krajoznawstwa co najmniej trzyosobowe zespoły weryfikacyjne. Do ich zadań należy weryfikacja wniosków o nadanie krajoznawczych odznak kolekcjonerskich, wystawianie w tym celu zaświadczeń oraz prowadzenie rejestru wniosków o nadanie odznak ze stwierdzeniem ich przyznania. Ponadto zespoły powinny inspirować organizację imprez kolekcjonerskich i pomagać w ich realizacji.
5.3 Kolekcjoner ubiegający się o nadanie mu odznak kolekcjonerskich powinien wypełnić wniosek na specjalnym blankiecie, który po potwierdzeniu przez zespół weryfikacyjny, powinien być skierowany do Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK wraz z wymaganymi załącznikami. Zespół ten przyznaje odznakę i prowadzi ich rejestry.
5.4 Zasady sędziowania imprez krajoznawczo-kolekcjonerskich PTTK, między innymi przyznawania punktów sędziowskich, stanowią załącznik do niniejszego regulaminu.
5.5 Organizatorzy imprez krajoznawczych i kolekcjonerskich mają obowiązek wydawać na życzenie zainteresowanych zbieraczy zaświadczenia o liczbie punktów zdobytych na imprezie i o wykorzystaniu zbioru w działalności szkoleniowej lub popularyzującej kolekcjonerstwo krajoznawcze.
5.6 Komisja Krajoznawcza ZG PTTK zleca Zespołowi do Spraw Kolekcjonerskich realizację wszystkich zadań wynikających z niniejszych regulaminów.
5.7 Interpretacja niniejszych regulaminów należy do Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK.
5.8.Regulaminy zostały zaakceptowane przez Prezydium Zarządu Głównego PTTK.
5.9 Regulaminy weszły w życie 01.07.1987 a zmodyfikowane według powyższego tekstu __.__.1995.
Załącznik do regulaminów Krajoznawczych Odznak Kolekcjonerskich
ZASADY SĘDZIOWANIA IMPREZ KOLEKCJONERSKICH PTTK
1. USTALENIA WSTĘPNE
1.1 Zbiory krajoznawcze, których posiadacze ubiegają się o odznaki kolekcjonerskie powinien oceniać zespół złożony z trzech sędziów mianowanych przez Zespół do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK. W składzie zespołu oceniającego musi być co najmniej jedna osoba mająca uprawnienia sędziego lub upoważniona do sędziowania i przewodzenia. Do czasu mianowania dostatecznej liczby sędziów Zespół do spraw Kolekcjonerskich może upoważnić instruktora krajoznawstwa ( co najmniej w stopniu Instruktora Krajoznawstwa Polski) do pełnienia obowiązków sędziego. Upoważnienie może być wydane na podstawie rekomendacji zainteresowanej Komisji Krajoznawczej PTTK. Odstępstwa od tej zasady dotyczą wyłącznie punktów 2.2 i 3.3 regulaminu odznak.
1.2 Organizator wystawy ma prawo przeprowadzenia eliminacji dla nadesłanych (okazanych) zbiorów z uwagi na:
a) zbyt wielką liczbę zgłoszeń w stosunku do możliwości ekspozycyjnych,
b) dużą różnicę poziomu zbiorów.
Eliminacji powinien dokonać zespół złożony co najmniej z dwóch osób, w tym jedna musi mieć uprawnienia sędziowskie lub posiadać upoważnienie Zespołu do Spraw Kolekcjonerskich przy Komisji Krajoznawczej ZG PTTK do pełnienia funkcji sędziego.
2. WYMOGI KLASYFIKACYJNE ZBIORU
Każdy zbiór podlegający ocenie sędziowskiej jest rozpatrywany ze względu na jego elementy kolekcjonerskie (struktura zbioru) oraz elementy krajoznawcze (wartość poznawczą, popularyzatorską). Zbiór musi odpowiadać warunkom zawartym w punktach od 1.3 do 1.5 regulaminów krajoznawczych odznak kolekcjonerskich. Elementy kolekcjonerskie:
1) sposób opracowania zbioru,
2) stan i dobór eksponowanych walorów,
Elementy krajoznawcze:
3) plan (koncepcja) i realizacja,
4) wybór tematu,
5) objętość zbioru.
3. ZASADY PUNKTOWANIA
Zbiór może uzyskać maksymalną notę sędziowską - 25 punktów. Za każde z wyżej wskazanych pięciu kryteriów można przyznać najwyżej po 5 punktów. Każdemu zbiorowi, który ma podlegać werdyktowi sędziowskiemu przyznaje się wstępnie maksimum tj. 25 punktów, zaś ocena sędziowska sprowadza się do odejmowania punktów za usterki lub braki dostrzeżone przez zespół sędziowski.
4. ELEMENTY KOLEKCJONERSKIE
4.1 Sposób opracowania zbioru.
Maksymalna liczba punktów: 5.
Przyjmuje się jako warunek obowiązkowy, że zbiór powinien mieć:
- tytuł,
- wstęp wprowadzający,
- "metryczki" objaśniające poszczególne przedmioty ujęte w zbiorze.
Zbiór powinien być opracowany z maksymalną starannością i dbałością o jego wartość estetyczną.
Po 1 punkcie można odjąć za: brak tytułu, brak tekstu wprowadzającego, brak "metryczek" objaśniających, za "metryczki" niewystarczające lub błędne. Można też odjąć za nie dość staranne opracowanie zbioru 1 lub 2 punkty.
4.2 Stan i dobór eksponowanych walorów.
Maksymalna liczba punktów: 5.
Stan eksponowanych przedmiotów powinien być bez zarzutu. Wyjątek stanowić mogą przedmioty pochodzące sprzed 1939 r. Za usterki, uszkodzenia, zanieczyszczenia itp. odejmuje się od 1 do 5 punktów.
Przedmioty eksponowane w zbiorze powinny odznaczać się nowatorstwem, odkrywczością i podkreślać krajoznawczy charakter zbioru. Cenne jest także to, że się je z trudem zdobywa. Za brak takich przedmiotów w zbiorze odejmuje się 1 lub 2 punkty.
5.ELEMENTY KRAJOZNAWCZE
5.1 Plan zbioru i jego rozwiązanie.
Maksymalna liczba punktów: 5.
Plan może być ustalony dowolnie, jednak musi uwzględniać charakter kolekcji. Należy też zawsze brać pod uwagę krajoznawczy punkt widzenia. Przyjęty plan musi być konsekwentnie realizowany w całym zbiorze. Odejmuje się od 1 do 3 punktów; za brak określonego planu w zbiorze, za niezgodność kolekcji z planem lub za plan nie uwzględniający specyfiki zbioru 1 punkt, za plan ujmujący temat zbyt wąsko 1 punkt.
5.2 Wybór tematu.
Maksymalna liczba punktów: 5.
Ocenia się indywidualne ujęcie i rozwinięcie myśli jaką zbiór ma wyrazić, swoistość i samodzielność pomysłu i twórczy sposób jego realizacji.
Za brak oryginalności odejmuje się od 1 do 4 punktów.
5.3 Objętość zbioru.
Maksymalna liczba punktów: 5.
Jako zbiór pełnowartościowy uznaje się zbiór pełny (kompletny) - punkt 1.5 regulaminów. Kompletność zbioru oceniają sędziowie oceniający na podstawie jego tytułu i wstępu wprowadzającego. Za zbiór pozbawiony niektórych koniecznych elementów odejmuje się 1 punkt. Za przedmioty zbędne w zbiorze odejmuje się 2 punkty, zaś za zbyt małą objętość zbioru - 2 punkty.
6. KLASY - GRUPY ZBIORÓW
Odrębnej ocenie podlegają zbiory dla następujących klas kolekcjonerskich:
- klasa zbiorów powszechnych,
- klasa zbiorów autorskich (punkt 1.5 regulaminów).
Organizatorzy wystawy mogą wprowadzić ponadto klasę honorową, w której eksponuje się zbiory sędziów i osób zaproszonych. Zbiory w tej klasie nie podlegają ocenie.
7. NAGRODY
Nagrody powinny być przyznawane za najlepsze zbiory wystawione w każdej klasie i grupie. Powinny mieć one charakter nagród rzeczowych. Najwłaściwszymi są dyplomy, plakietki, pomoce kolekcjonerskie, literatura fachowa i krajoznawcza, pamiątki regionalne. Nagrody powinny być zróżnicowane stosownie do klasy i grupy zbiorów.
WZÓR NR 1
Pieczątka Komisji Warszawa, dnia ____.__.__
Krajoznawczej PTTK
Zespół ds. Kolekcjonerskich
przy Kom. Kraj. ZG PTTK
ul. Senatorska 11
00-075 Warszawa
W N I O S E K
o nadanie odznaki kolekcjonerskiej
Komisja Krajoznawcza PTTK w ___________________________________________________wnioskuje o
przyznanie Kol. ________________________________________________________________________
zam. w _______________________________________________________________________________
odznaki ______________________________________________________________________________
za zbiór ______________________________________________________________________________
który odpowiada wymogom regulaminu. Bliższe określenie (charakterystyka) zbioru:
1. Tytuł zbioru ________________________________________________________________________
2. Materiał (walory) tworzące zbiór _________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
3. Rodzaj zbioru (podkreślić określenie właściwe): klasa powszechna lub klasa autorska
zakwalifikowanie do grupy:
a) zbiór prosty, b) zbiór złożony, c) zbiór otwarty, d) zbiór zamknięty,
e) zbiór regionalny, f) zbiór problemowy, g) zbiór z motywem, h) zbiór okolicznościowy.
4. Plan zbioru: _________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
5. Objętość zbioru (liczba walorów): _________________________________________________________
6. Kompletność zbioru (braki): _____________________________________________________________
7. Sposób przechowywania: _______________________________________________________________
8. Wystawy, pokazy itp., na których zbiór był eksponowany:______________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
9. Możliwość wykorzystania zbioru do działalności programowej PTTK przez kolekcjonera
lub Zespół do Spraw Kolekcjonerskich przy KK ZG PTTK: _______________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
______________________ _________________________
(podpis kolekcjonera) Komisja Krajoznawcza PTTK
Podpisy dwóch instruktorów Zespół ds. Kolekcjonerskich
krajoznawstwa potwierdzających przy Kom. Kraj. ZG PTTK
prawidłowość powyższych danych na posiedzeniu : .____.__.__
nadaje: _________________
_________________________
(imię i nazwisko, podpis) nr :____________________
_________________________
(imię i nazwisko, podpis) _______________________
(podpisy)
W działalności Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK na przestrzeni lat niebagatelną rolę spełniało kolekcjonerstwo krajoznawcze. Szczególne osiągnięcia miały miejsce w okresie istnienia Podkomisji Kolekcjonerstwa Krajoznawczego, tj. w okresie od 1979 do 1992 roku. Dla przypomnienia poniżej wymienia się niektóre z nich:
- opracowanie systemu wyróżnień kolekcjonerskich
- weryfikacja wniosków o nadanie odznak kolekcjonerskich
- organizacja giełd i wystaw kolekcjonerskich
- opracowanie zasad sędziowania imprez kolekcjonerskich
- wydawanie broszur o tematyce kolekcjonerskiej
- współdziałanie z klubami kolekcjonerskimi.
Działalność Podkomisji w ostatnim czasie zanikła, działacze się wykruszają, są trudności z odzyskaniem materiałów dokumentujących wyniki pracy działaczy kolekcjonerskich. W niektórych kręgach kwestionowana jest potrzeba działalności organizacyjnej w zakresie kolekcjonerstwa. Komisja Krajoznawcza nie podziela tego zdania. W ramach zadań Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK odpowiedzialnym za sprawy kolekcjonerstwa krajoznawczego w obecnej kadencji jest kolega Henryk Paciej, który prosił wszystkich zainteresowanych kolekcjonerstwem krajoznawczym o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania: (patrz do tabeli). A oto wyniki:
1 | Czy istnieje potrzeba działalności w PTTK kolekcjonerstwa krajoznawczego? | TAK 134 |
NIE 1 |
BRAK ZD. 15 |
. | % | 89,3 | 0,7 | 10,0 |
2 | Czy należy popularyzować kolekcjonerstwo krajoznawcze zwłaszcza wśród młodzieży? | TAK 146 |
NIE 1 |
BRAK ZD. 3 |
. | % | 97,9 | 0,7 | 2,0 |
3 | Czy należy utrzymać dotychczasowy system odznak kolekcjonerskich i go popularyzować? | TAK 91 |
NIE 6 |
BRAK ZD. 53 |
. | % | 60,7 | 4,0 | 35,3 |
4 | Czy jest potrzeba organizacji giełd i wystaw kolekcjonerskich? | TAK 132 |
NIE 5 |
BRAK ZD. 13 |
. | % | 88,0 | 3,3 | 8,7 |
5 | Czy kontynuować wydawanie broszur o tematyce kolekcjonerskiej? | TAK 119 |
NIE 4 |
BRAK ZD. 27 |
. | % | 79,3 | 2,7 | 18,0 |
6 | Czy jest potrzeba tworzenia klubów kolekcjonerskich? | TAK 81 |
NIE 19 |
BRAK ZD. 50 |
. | % | 54,0 | 12,7 | 33,3 |
7 | Czy jesteś kolekcjonerem, jeżeli tak, to co kolekcjonujesz? (podaj poniżej) | TAK 93 |
NIE 55 |
. 2 |
. | % | 62,0 | 36,7 | 1,3 |
8 | Czy posiadasz jakieś wyróżnienie kolekcjonerskie? Jakie? | TAK 20 |
NIE 128 |
. 2 |
. | % | 13,3 | 85,4 | 1,3 |
9 | Czy chcesz się włączyć w działalność społeczną na rzecz kolekcjonerstwa? | TAK 51 |
NIE 55 |
BRAK ZD. 44 |
. | % | 34,0 | 36,7 | 29,3 |
Jeżeli jesteś kolekcjonerem to co kolekcjonujesz?
Od |
33 |
odznaki krajoznawcze |
Ks |
32 |
książki (przewodniki, foldery, wydawnictwa) |
Ma |
16 |
mapy |
Wi |
15 |
widokówki (pocztówki) |
Re |
9 |
regionalne |
Pl. |
7 |
plakietki |
Nu |
6 |
numizmaty |
Zd |
6 |
stare zdjęcia |
Fi |
6 |
znaczki pocztowe |
Pr |
5 |
proporczyki |
Me |
4 |
medale |
Ex |
4 |
ekslibrisy |
Sk |
3 |
skały |
Pi |
2 |
pieczątki |
He |
2 |
herby |
Np |
2 |
nalepki, kapsle do piwa |
Ka |
1 |
kalendarze |
Sp |
1 |
piosenki |
Lb |
1 |
bajki ludowe |
Lp |
1 |
pieśni ludowe |
Ls |
1 |
stroje ludowe |
Sl |
1 |
przeźrocza |
Po |
1 |
porcelana |
Pa |
1 |
pamiątki |
Or |
1 |
odznaczenia |
Ko |
1 |
kartki świąteczne |
Zp |
1 |
przedmioty zabytkowe |
Jakie posiadasz wyróżnienia kolekcjonerskie?
P |
13 |
plakietka zbiorów krajoznawczych |
E |
7 |
ekslibris krajoznawcy bibliofila |
. |
1 |
odznaka kolekcjoner krajoznawca |
. | 1 |
medal z Piły (chyba z wystawy) |
. | 1 |
znaczek z Opola (chyba wystawa) |
. | 3 |
tak ale brak wpisu jakie |
. | 1 |
brak zdania |
Czy masz inne propozycje? Wymień jakie:
- Sprowokowana Apelem vice przew. p. J.Żmudzińskiego w sprawie kolekcjonerstwa krajoznawczego postanowiłam napisać do członków Komisji Krajoznawstwa ZG PTTK. Uważam, że Podkomisja powinna dalej działać co dałam wyraz w wypełnionej ankiecie. Nie mogę zgodzić się w części wstępnej opisowej ze zdaniami od momentu "Działalność Podkomisji w ostatnim czasie zanikła, itd. ... w zakresie kolekcjonerstwa". Ta informacja mija się z prawdą, bo materiały są w Lublinie, gdzie Podkomisja miała swoją siedzibę. Wystarczy skontaktować się z odpowiednimi osobami. Dokumentacja na pewno jest, odbywają się przecież spotkania, sesje co roku. Spotkania dokumentowane są zdjęciami, które sama posiadam i nie tylko. To co wiem, są trudności finansowe, zresztą jak wszędzie. P. Adam Czarnecki wycofał się z działalności który był motorem całej tej sprawy, propagatorem kolekcjonerstwa. W nowej kadencji działalność nie została uruchomiona przez działaczy ZG, a spotkania, giełdy odbywają się w dalszym ciągu w Lublinie. W tak długiej działalności wyłoniła się duża grupa kolekcjonerów w całej Polsce, którzy zestarzeli się, ale istnieją. Adresy są dostępne prywatnie, jak również w Lublinie. Trochę dobrej woli ze strony odpowiednich osób. Czy mam rozumieć z informacji w ankiecie, że p. Henryk Paciej odpowiedzialny za sprawy kolekcjonerskie będzie organizował sesje w Opolu? Sądzę, że ankietę nie wypełnią wszyscy, co byli i są zainteresowani kolekcjonerstwem, ponieważ informacje ZG PTTK docierają do ścisłego grona działaczy przy Oddziałach i nie była propagowana szerzej. Dobrze, że działacze Komisji Krajoznawczej biorą temat pod rozwagę.
- Zestaw odpowiedzi na pytania 1,2,3 pozornie jest niespójny. Jednakże, obserwując własne zachowanie, jak i młodzieży, z którą mam do czynienia w ramach PTTK sądzę, że do kolekcjonerstwa dochodzi się etapami, przechodząc ewolucję, po zgromadzeniu pewnego bagażu doświadczeń turystycznych. Kiedy już nie wystarcza samo uczestnictwo, powstaje chęć udokumentowania rajdu, czy imprezy, zachowania tegoż ku pamięci w formie materialnej. To pierwszy krok do kolekcjonerstwa.
Dalej, najczęściej metodą prób i błędów krystalizują się zainteresowania. Początkowo powstają zbiory na zasadzie "mydło, szydło i powidło", aby poprzez eliminację przypadkowych, lub nie pasujących elementów, oraz dobór najbardziej interesującej formy stać się uporządkowanymi zespołami. Jednakże, aby przejść tą drogę, należy posiadać oprócz chęci i zapału pewne predyspozycje psychofizyczne. Stąd maje wątpliwości dotyczące popularyzacji kolekcjonerstwa, chociaż chyba dużo zależy tu od przyjętych metod działania. Niestety, nie znam systemu odznak kolekcjonerskich. Na przełomie lat 80/90 parokrotnie próbowałem nawiązać kontakt z podkomisją do spraw kolekcjonerstwa (mieściła się ona wtedy bodajże w Lublinie). Bez powodzenia i od tej pory Wasza ankieta jest pierwszą próbą ponownego uchwycenia kontaktów. Pozostałe odpowiedzi, jak sądzę nie wymagają uzupełnień bądź wyjaśnień. Ze swej strony będę wdzięczny za każdą informację, wiadomość o kolekcjonerstwie w PTTK.
- Chętnie udostępnię 1-2 salony (każdy po 35-45 m2 ) na stałe ekspozycje kolekcjonerskie w Pałacu w Mikolinie. Wiosną 1995 zamierzam zorganizować aukcję kolekcjonerską w Pałacu w Mikolinie. Proponuję organizować w Mikolinie stałe - zmienne wystawy, aukcje, spotkania kolekcjonerskie.
- Pracuję w Muzeum Wsi Opolskiej, w którym, w jednym, małym spichrzu można by urządzać wystawy kolekcjonerów (krótkoterminowe) celem popularyzowania niektórych kolekcji (głównie wśród młodzieży). Chciałabym poznać kolekcje i kolekcjonerów.
Wykaz kolekcjonerów członków KKKK
Ajdacki Paweł Otwock
Czapiga Jolanta Warszawa
Czernicki Józef Międzygórze
Głaz Włodzimierz Międzygórze
Hormański Adam Lubawka
Kaftan Halina Opoczno
Kamysz Franciszek Opole
Kempiński Czesław Jaworzno
Kończewski Krzysztof Piła
Koprowski Czesław Międzygórze
Kosakowska Janina Łomża
Kowalski Andrzej Warszawa
Krzewiński Stanisław Bielsko-Biała
Kwaczyński Jerzy Żyrardów
Maler Katarzyna Głubczyce
Małecki Bolesław Wrocław
Maniecki Waldemar Bielsko-Biała
Matyja Zdzisław Bieruń Nowy
Mazurski Krzysztof Wrocław
Melułowicz Joanna Głubczyce
Michalczyk Tadeusz Sopot
Paciej Henryk Opole
Papierski Mieczysław Prudnik
Pawlik Jerzy Katowice
Piechowiak Bogdan Wągrowiec
Piegza Janina Międzygórze
Popielarz Kazimierz Zgorzelec
Prabucki Krystian Lubań
Przybylski Włodzimierz Łódź
Pszczyński Korneliusz Opole
Romanowski Piotr Ostrowiec Św.
Rosłan Krzysztof Wrocław
Rześniowiecki Zdzisław Jelenia Góra
Sobkowicz Barbara Kalisz
Stańczyk Krzysztof Warszawa
Stopikowski Henryk Grudziądz
Szepiel Adam Białystok
Sznapka Michał W. Lubliniec
Tokarski Mieczysław Włodawa
Wesołek Kazimierz Środa Wlkp.
Wijas-Grochalska Elżbieta Opole
Witkowska Jadwiga Olsztyn
Wojtczak Barbara Łódź
Zdunek Józef Krotoszyn
Zielinski Jan Szczecin
Zwierzyna Ryszard Lubawka
"Biuletyn kolekcjonerski" wydawany dla członków "4K" - Korespondencyjnego Klubu Kolekcjonerów Krajoznawców - przez Komisję Krajoznawczą Zarządu Głównego PTTK
Informację opracował: Henryk Paciej
Wszelkie uwagi można przekazać na adres email : henrykp@miramex.com.pl
Copyright C 1997 RPK PTTK OPOLE. All rights
reserved. Aktualizowane: lipiec 07, 2004.