Nr 06/2005

Powrót

Rola kolekcjonerstwa krajoznawczego

Czwarty Kongres Krajoznawstwa Polskiego był dla kolekcjonerstwa krajoznawczego wyjątkowy gdyż wśród zorganizowanych przedkongresowych sejmików krajoznawczych jeden z nich w Lublinie w dniach 8-9.10.1988 roku poświęcony był tematowi: „Rola kolekcjonerstwa krajoznawczego”. Organizatorami sejmiku była Podkomisja Kolekcjonerstwa Krajoznawczego działająca w ramach KK ZG PTTK, przy współudziale ZW PTTK oraz RPK w Lublinie, Komisji Opieki nad Zabytkami ZG PTTK i WKFSiT Lublin. W sejmiku uczestniczyło ponad 60 krajoznawców i kolekcjonerów z całej Polski. Zgodnie z założeniami sejmików przedkongresowych zaproszono na sejmik przedstawicieli środowisk działających poza PTTK takich jak: Federacje Organizacji Kolekcjonerskich oraz Kluby w niej zrzeszone, Kluby nie zrzeszone, ZHP, a także Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Wydział Kultury i Kuratorium w Lublinie. W czasie sejmiku wygłoszono referaty:

- Tadeusz Sobieszek pt. "Kolekcjonerstwo jako ruch kulturotwórczy",
- Adam Czarnowski pt. "Znaczenie kolekcjonerstwa dla krajoznawstwa",
- Zygmunt Nasalski pt. "Związki kolekcjonerstwa z nauką" oraz
- Stefan Anioła i Adam Czarnowski pt. "Raport o stanie kolekcjonerstwa".

Podsumowując obrady przewodniczący Adam Czarnowski stwierdził, że ruch kolekcjonerski jest nadal w stanie rozwojowym a zapotrzebowanie społeczne na działalność kolekcjonerską jest znaczne i rozwija się pomimo obiektywnych trudności. Najbliższe cele zorganizowanej działalności kolekcjonerskiej to dążenie do ustalenia odpowiednich przepisów prawnych, poszerzenie wzajemnej informacji organizacyjnej i merytorycznej, wymiany doświadczeń a także popularyzacji zbiorów w postaci ekspozycji, prelekcji itp.

Natomiast do uczestników Kongresu przekazano następujące wnioski:

- Celem podniesienia rangi kolekcjonerstwa krajoznawczego, jego roli dydaktycznej, dokumentalnej i popularyzacyjnej należy eksponować odpowiednie wystawy, prelekcje itp. w różnych środowiskach, również poza PTTK. Nawiązać w tym celu szerszą współpracę.

- Zapewnić odpowiednie eksponowanie problematyki kolekcjonerstwa krajoznawczego na IV Kongresie Krajoznawstwa Polskiego w 1990 r. w formie wystąpień ustnych i wystawy.

- Wszcząć starania o przygotowanie opracowań na temat polskich pocztówek, zwłaszcza krajoznawczych. Kontynuować wydawanie broszur informacyjno - metodycznych Podkomisji Kolekcjonerstwa Krajoznawczego i dążyć do ich szerszego kolportażu.

- Celem zapewnienia prawidłowego rozwoju ruchu kolekcjonerskiego przyjąć zasadę szkolenia następców systemem "mistrz-uczeń". Zobowiązać zaawansowanych kolekcjonerów-krajoznawców, aby wprowadzali młodych adeptów w arkana swojej działalności.

- Potraktować regionalne pracownie krajoznawcze jako bazę działalności kolekcjonerskiej. W braku terenowych ogniw kolekcjonerskich PTTK skupiać kolekcjonerów w klubach instruktorów krajoznawstwa.

- Opracować i wydać spis kolekcjonerów i ich zbiorów. W tym celu przygotować ramowy wzór odpowiednich ewidencji (katalogu), rozpowszechnić go wśród kolekcjonerów i egzekwować wykonanie. Wykonać uaktualniony spis posiadaczy odznak: Plakietki i Exlibrisu.

- Prowadzić stałą galerię kolekcjonerską w ZG PTTK lub w innym dogodnym miejscu.

- Podejmować działania w kierunku przejmowania zbiorów, pamiątek i dokumentów kolekcjonerskich po zmarłych działaczach PTTK i innych, określić zasady prawne i finansowe, np.: dla RPK.

- Prowadzić promocję zbiorów (zwłaszcza posiadaczy odznak kolekcjonerskich) przez ułatwianie im organizacji wystaw i pokazów oraz wydawania odpowiednich informacji (katalogów, itp.).

- Podjąć odpowiednie kontakty z redakcjami periodyków ( zwłaszcza "Gościńca", biuletynów PTTK i innych) o uruchomienie działów kolekcjonerskich, bodaj w formie przyczynkowej, a także rozbudowania tej tematyki.

- Opracować i wydać bibliografię publikacji kolekcjonerskich. Opracować i wydać mały leksykon kolekcjonerstwa zawierający historię, nazewnictwo, przepisy prawne, specyficzne dane o zbiorach itp.

- Wspólnie z Polska Federacją Organizacji Kolekcjonerskich i przy współudziale Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz innych resortów zwołać naradę na temat aspektów prawnych kolekcjonerstwa (miedzy innymi.: status kolekcjonera, odpowiedzialność prawna przy gromadzeniu zbiorów, wywożenie za granice, ubezpieczenie zbiorów prywatnych i wystaw itp.).

- Opracować wykaz sprzętu i urządzeń do przechowywania, konserwowania i ekspozycji różnych rodzajów zbiorów i zorganizować ich produkcję - ewentualnie w Foto-Pam PTTK.

- Szczególnie rozwijać i intensyfikować działania kolekcjonerskie w okresie przedkongresowym. Zwrócić uwagę na pełne, metodycznie właściwe opracowywanie zbiorów krajoznawczych.

- Podjąć starania o wydawanie "Kolekcjonera Polskiego" jako odrębnego pisma. Dążyć do wzbogacania jego treści i poziomu.

Tak się dziwnie złożyło, że niedługo po sejmiku Podkomisja Kolekcjonerstwa Krajoznawczego przestała działać a nawet istnieć. Między innymi powodem było zlikwidowanie Zarządów Wojewódzkich PTTK, przy których działające komisje krajoznawcze próbowały coś robić na rzecz kolekcjonerstwa. Inna przyczyną był zanik środków na organizację wystaw, sesji, szkoleń itp.

Próbą nawiązania do tej działalności było powołanie Zespołu do spraw Kolekcjonerskich przy KK ZG PTTK oraz organizacja Korespondencyjnego Klubu Kolekcjonerów Krajoznawców nazwanego w skrócie „4K”. Klub powstał w wyniku przeprowadzonej w 1995 roku ankiety odpowiadającej m.in. na pytanie: czy jest zapotrzebowanie społeczne dzisiaj na kolekcjonerską działalność krajoznawczą? Ankietowani odpowiedzieli twierdząco a ponad pięćdziesiąt z nich podała swoje dane personalne i deklarowała czynne włączenie się do działań na rzecz kolekcjonerstwa. Dzisiaj jest to już grupka licząca ponad 120 osób. Nie jest to jednak formalna struktura organizacyjna PTTK. Próby sformalizowania korespondencyjnej działalności nie przyniosły rezultatu. Aktualnie klubowi patronuje Komisja Krajoznawcza ZG PTTK a bezpośrednim zapleczem organizacyjnym jest RPK PTTK w Opolu, gdzie mieszka organizator klubu. Od początku dla członków klubu wydawany był „biuletyn kolekcjonerski”, który od roku 2001 przekształcił się w stałą miesięczna kolumnę „Na kolekcjonerskim szlaku” w miesięczniku „Na szlaku”. Szkoda, że zanikły słynne giełdy-wystawy klubu „Chomik” w Lublinie. Co prawda czynione są próby wskrzeszenia ich w tym roku, ale prób było już wiele... Natomiast gdzieniegdzie organizujemy wystawy, np. na CZAK-ach; odtwarzamy i uzupełniamy bibliografię publikacji kolekcjonerskich (to jest realizacją wniosku z sejmiku); mamy wreszcie swoją stronę w Internecie: http://kkraj.pttk.pl/4k/kol_kraj.htm . Ciągle jednak jest zadawane pytanie: czy w dzisiejszych czasach taka działalność w PTTK jest potrzebna? Przypominamy wnioski z sejmiku przedkongresowego z premedytacją. Czy rzeczywistość zmieniła się tak bardzo? Prosimy o listy na temat aktualności wniosków oraz propozycji nowych, które możemy zrealizować w obecnych czasach. Na koniec wiadomość z ostatniej chwili: podczas obrad Regionalnej Konferencji Oddziałów PTTK województwa opolskiego przypomniano niezrealizowany wniosek dotyczący utworzenia w Opolu Centralnego Ośrodka Kolekcjonerstwa Krajoznawczego i przegłosowano potrzebę zgłoszenia go ponownie na najbliższym Walnym Zjeździe PTTK, o czym informuje: Henryk Paciej z Opola.

PKK.bmp (85194 bytes)

..........

4k2.jpg (7641 bytes)

Powrót


Informację opracował: Henryk Paciej. Wszelkie uwagi można przekazać na adres email:  henrykpaciej@orso.pttk.pl
Copyright C 2005 RPK PTTK OPOLE. All rights reserved.  Aktualizowane: lipiec 31, 2005.