Nr 06/2004

Powrót

Ekslibrisy JANA PAWŁA II - po raz 40

Historia powstawania znaków książkowych dla Ojca Świętego JANA PAWŁA II wiąże się ściśle z datą 16 października 1978 r., kiedy to pierwszy Polak wybrany został następcą świętego Piotra Apostoła.

Jedynym znakiem wykonanym jeszcze dla arcybiskupa metropolity krakowskiego Karola kardynała Wojtyły jest ekslibris o treści „Ex libris K.W. (Karola Wojtyły)”, drzeworyt wykonany przez jednego z najwybitniejszych polskich drzeworytników Tyrsusa Wenhrynowicza z Krakowa. Jest to niezwykle prosty znak, w rycinie którego artysta umieścił postać Chrystusa Frasobliwego, rzeźby ludowej, których tak wiele można spotkać w rodzinnych stronach Ojca Świętego.

Natomiast za pierwszy znak książkowy wykonany dla papieża Polaka JANA PAWŁA II uznaje się linorytniczy ekslibris lubelskiego grafika Jana Różańskiego, który powstał tuż po wyborze metropolity krakowskiego Karola kardynała Wojtyły na papieża. Atorami kolejnych ekslibrisów są graficy: Jerzy Drużycki z Wrocławia, Czesław Kelma z Poznania, Zbigniew Strzałkowski z Lublina i Wanda Tomaszewska z Torunia. W kolejnych latach pontyfikatu powstawały nowe, piękne i artystyczne ekslibrisy, którymi polscy i zagraniczni twórcy dokumentowali najważniejsze wydarzenia tegoż Pontyfikatu. A były to rocznice urodzin Karola Wojtyły, pielgrzymki papieża do Polski i licznych krajów nieomal całego świata, a także rocznice Pontyfikatu, czy kanonizacje świętych, szczególnie polskich, m.in. św. Jadwigi Królowej, św. Kingi, św. Faustyny, św. Jana z Dukli, św. Maksymiliana Kolbe i wielu innych. Te i inne ważne wydarzenia z życia i działalności naszego papieża są treścią rycin ekslibrisowych wykonanych dla Jana Pawła II.

Organizowane były konkursy graficzne na ekslibrisy dla papieża lub o motywach polskich. Pierwszy z nich został zorganizowany w 1981 r. we Wrocławiu, a następne w 1991 r. w radomiu, w 1993 r. w Vilniusie stolicy Republiki Litewskiej oraz w 1999 r. w mieście Šiauliali, także na Litwie. Bardzo wielu grafików z różnych państw, m.in. z Argentyny, Belgii, Czech, Francji, Hiszpanii, Jugosławii, Kazachstanu, Litwy, Łotwy, Niemiec, Rosji, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy, USA, Węgier i Włoch, wykonywało ekslibrisy do zorganizowanych w Polsce wystaw z okazji kolejnych pielgrzymek papieża do Ojczyzny.

Ekslibrisy dla papieża – Polaka są bardzo często w naszym kraju eksponowane. Są to osobne ekspozycje ekslibrisów papieskich lub też na motywach sakralnych czy ekslibrisów religijnych, maryjnych. Można je znaleźć również na wystawach ekslibrisów o motywach patriotycznych, dla wybitnych Polaków, czy motywu orła – godła narodowego lub też zabytków architektury. Są często prezentowane na wystawach poszczególnych autorów, zarówno polskich, jak i zagranicznych w naszym kraju. Bez względu na technikę graficzną w jakiej zostały one wykonane, poziom artystyczny, wyobrażenie ryciny znaku, są to ekslibrisy będące ozdobą każdej kolekcji.

Józef Tadeusz Czosnyka z Wojcieszowa zgromadził około 800 ekslibrisów dla Jana Pawła II lub o motywach papieskich. Prezentuje je na wystawach w całej Polsce. Od 11 maja 2004 trwa 40 wystawa zorganizowana w Muzeum Diecezjalnym w Opolu. Prezentowane jest na niej 216 znaków książkowych, które zostały wykonane przez 86 grafików z 13 krajów.

Dla kolekcjonera najważniejsze znaczenia miała wystawa w Rzymie  (22.10.2001-7.02.2002). W czasie jej trwania ukazała się bowiem Jego książka pt. „Ekslibrisy Jana Pawła II”, którą wręczył Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II na specjalnej audiencji w dniu 23 października 2001 r. i co opisaliśmy w numerze 1/2002 „Na kolekcjonerskim szlaku”.

Informacje na podstawie katalogu wystawy opracowanego przez Józefa Tadeusza Czosnykę z Wojcieszowa a wydanego przez Wojewódzką Biblioteke Publiczną im. E, Smołki w Opolu, ISBN 83-88146-25-4.

Filatelistyka – hobby milionów

Filatelistyka to najbardziej rozpowszechnione hobby na świecie: znaczki pocztowe a właściwie znaki kolekcjonują nie tylko osoby dorosłe ale również i dzieci oraz młodzież szkolna czy też akademicka, osoby zajmujące się wieloma zawodami, koronowane głowy jak dla przykładu Królowa Anglii Elżbieta II, Książę Monaco Rainer III czy też były Przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Juan Antonio Samaranh. Filatelistyką zajmują się również osoby duchowne, jak dla przykładu w naszym kraju Ks. Prof. Waldemar Chrostowski wybitny znawca tematyki związanej z pontyfikatem Ojca Świętego Jana Pawła II. Wszystkich łączy umiłowanie do małego skrawka papieru zwanego znaczkiem pocztowym.

Filateliści zbierają nie tylko znaczki pocztowe ale również kartki i koperty pocztowe z wydrukowanym znaczkiem, okolicznościowe datowniki pocztowe a także nalepki do listów poleconych tzw. „Erki”. Wszystkie te walory pocztowe nazywamy znakami pocztowymi.

W ostatnim okresie czasu wśród filatelistów rozwinęła się filatelistyka tematyczna, bowiem wszystkie znak pocztowe nawiązują do różnorodnej tematyki, w tym również do tematyki związanej z turystyką.

Wprowadzając do kolumny „Na kolekcjonerskim szlaku” tematykę filatelistyczną będziemy w niej prezentować wszelkie znaki pocztowe związane z profilem naszego pisma.

Każdego roku Poczta Polska ogłasza plan swoich emisji pocztowych, które ukażą się w okienkach pocztowych na terenie całego kraju.

W planie misyjnym na rok 2004 widzimy wiele emisji pasujących do naszej rubryki.

Wśród znaczków jakie ukażą się w roku 2004 na uwagę zasługuje emisja, która ukaże się w sierpniu br. licząca 17 znaczków w ramach wieloletniej emisji Sanktuaria Maryjne tak często odwiedzane przez szerokie rzesz polskich turystów.

Wśród okolicznościowych kart pocztowych na uwagę zasługują:

- 750-lecie Paczkowa,

- Piękno ziemi polskiej – 4 karty,

- 750-lecie Praw Miejskich Bytomia,

- Historyczne obiekty instytucji kultury w Polsce – 5 kart,

- Parki Narodowe – 5 kart,

- 600-lecie Praw Miejskich Ostrowa Wlkp.

W ciągu roku na terenie kraju będzie stosowanych wiele okolicznościowych datowników pocztowych, które są ozdobą każdego zbioru tematycznego, w tym również związanego z turystyką. O wszystkich tych ciekawszych nowościach będziemy starali się od czasu do czasu informować naszych Czytelników naszej kolumny. Chyba, że zainteresowanie Czytelników będzie na tyle duże, żeby utworzyć stałą rubrykę „Na filatelistycznym szlaku”. Co Wy na to?

A tymczasem na reprodukcji przedstawiamy kartę pocztową, która upamiętnia 750-lecie miasta Paczkowa w woj. opolskim. Znak opłaty wartości 1,25 zł ukazuje ratusz w tym mieście.

Piotr Wieczorek z Warszawy

Powrót

Informację opracował: Henryk Paciej. Wszelkie uwagi można przekazać na adres email : henrykp@miramex.com.pl
Copyright C 2004 RPK PTTK OPOLE. All rights reserved.  Aktualizowane: marzec 24, 2005.